Dnia 20 maja 2021 r. Rada UE przyjęła decyzję, w której wyraża poparcie dla rozpoczęcia negocjacji w ramach WHO nad międzynarodowym traktatem antypandemicznym. Decyzja Rady ma zapewnić uczestnictwo UE w negocjacjach dotyczących kwestii, które podlegają unijnym kompetencjom, a w dalszej perspektywie – ewentualne przystąpienie UE do międzynarodowego instrumentu.
Zdaniem Rady UE Traktat ten wspomógłby międzynarodowe starania o zwiększenie światowego bezpieczeństwa zdrowotnego – zwłaszcza w kontekście gotowości i reakcji na kryzysy zdrowotne – na podstawie wniosków wyciągniętych z pandemii.
W dniu 1 grudnia 2021 r. 194 członków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) osiągnęło konsensus w sprawie rozpoczęcia procesu opracowywania i negocjowania konwencji, umowy lub innego instrumentu międzynarodowego zgodnie z Konstytucją Światowej Organizacji Zdrowia w celu wzmocnienia zapobiegania pandemii i gotowości do reagowania na nią.
Wśród najważniejszych korzyści wskazano lepszą obserwację zagrożeń pandemicznych, tj.: monitorowania ryzyka, a w szczególności wymiana wiedzy na temat nowych chorób zakaźnych przenoszonych ze zwierząt na ludzi. Zdaniem inicjatorów traktatu powyższe cele można osiągną poprzez:
- zwiększenie we wszystkich krajach zdolności laboratoryjnych oraz obserwacyjnych niezbędnych do identyfikacji chorób zwierząt,
- zacieśnienie współpracy między ośrodkami badawczymi na całym świecie,
- ulepszenia koordynacji międzynarodowego finansowania podstawowych zdolności,
- wprowadzenia skuteczniejszego systemu alarmowania na większej ilości poziomów alarmowych proporcjonalnych do stopnia zagrożenia zdrowotnego.
Powyższe zasady zdaniem WHO zwiększyłyby przejrzystość i zasadność obostrzeń oraz innych środków ochrony zdrowia. Technologie cyfrowe, innowacyjne narzędzia gromadzenia i wymiany danych oraz analityka predykcyjna mogą ułatwić komunikację w czasie rzeczywistym i wczesne ostrzeganie, które z kolei umożliwią szybszą reakcję.
- Wzmocnienie oraz usprawnienie globalnych łańcuchów dostaw i usług medycznych, w celu eliminacji zagrożeń zdrowotnych. Wszystkie kraje powinny mieć nieprzerwany dostęp do podstawowych artykułów medycznych, leków i sprzętu z całego świata.
- globalną koordynację skutecznego gromadzenia zapasów w celu szybkiego i skutecznego reagowanie na pandemię.
- stworzenie podstaw do lepszej komunikacji i informacji dla obywateli oraz umożliwienie skutecznych instrumentów zwalczania dezinformacji odnośnie pandemii na całym świecie.
Zgodnie z komunikatem Rady UE, wszystkie państwa członkowskie WHO zdecydowały, że w związku z pandemią COVID-19 i trudnościami we wdrażaniu wspólnych rozwiązań mających przeciwdziałać jej rozwojowi, zostaną podjęte prace w celu opracowania jednego, wspólnego kierunku oddziaływania (instrumentu), aby sprawnie przeciwdziałać kolejnym epidemiom.
Należy wskazać, iż głównym źródłem informacji na temat potencjalnego ryzyka wystąpienia kolejnej pandemii jest WHO oraz Bill Gates, który jest aktualnie dominującym sponsorem przedmiotowej instytucji. W dniu 1 marca 2022 r. ma się odbyć w Genewie pierwsze posiedzenie międzyrządowego organu negocjacyjnego (w celu uzgodnienia sposobów pracy i terminów), a drugie do dnia 1 sierpnia 2022 r. (w celu omówienia postępów nad projektem roboczym). Następnie zostanie przedstawione sprawozdanie z tych prac na 76 Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w 2023 r., a wspomniany instrument ma zostać przyjęty najpóźniej do 2024 r.
Zdaniem WHO pandemia COVID-19 stanowiła globalne wyzwanie i żaden rząd, ani instytucja, nie są w stanie samodzielnie zaradzić groźbie przyszłych pandemii, dlatego tak ważne jest stworzenie jednego skutecznego instrumentu w formie konwencji, umowy lub innego instrumentu międzynarodowego, który będzie na mocy prawa międzynarodowego prawnie wiążący dla Państw członkowskich WHO w kwestii jednolitych rozwiązań przeciwpandemicznych wydawanych przez WHO. Powyższe z kolei umożliwi państwom na całym świecie wzmocnienie krajowych, regionalnych i globalnych rozwiązań w celu przeciwdziałania przyszłym pandemiom. Zdaniem WHO takie rozwiązania pozwolą na trwałe i długoterminowe wdrożenie zasad integracji zagadnień zdrowotnych we wszystkich odpowiednich obszarach polityki, zaangażowanie polityczne na poziomie światowych przywódców państw lub rządów, pozwoli również na wsparcie integracji w zakresie działań sektora publicznego i prywatnego na wszystkich poziomach oraz przyczyni się do wypracowania jednolitego podejścia do zdrowia na całej planecie.
W sieci pojawiła się petycja przeciwko traktatowi WHO, w której czytamy:
SPRZECIW SPOŁECZNY
My Naród Polski, działając na podstawie art. 63 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej niniejszym składamy skargę, a jednocześnie wniosek o natychmiastowe zgłoszenie przez Rząd Rzeczpospolitej Polskiej na podstawie art. 19 Konwencji wiedeńskiej z dnia 23 maja 1969 r. (Dz.U. 1990 Nr 74, poz. 439) O prawie traktatów, sprzeciwu do negocjowanego Międzynarodowego traktatu w sprawie profilaktyki i gotowości pandemicznej.
W przypadku trudności proceduralnych w złożeniu sprzeciwu, wzywamy nasz Rząd do odwołania udzielonego pełnomocnictwa i wystąpienia ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
